Chất thải nguy hại trong sinh hoạt bao gồm các chất dễ cháy nổ, chất độc hại, gây ngộ độc, dễ lây nhiễm, chất phóng xạ, ăn mòn,… Những chất thải này gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và sức khỏe con người. Vì vậy, cần có những kế hoạch, phương pháp xử lý nghiêm ngặt để tránh để lại những hậu quả khôn lường.
Chất thải nguy hại là gì? Định nghĩa chất thải nguy hại, rác nguy hại
Khái niệm chất thải nguy hại trong sinh hoạt
Chất thải nguy hại là tất cả những rác thải trong sinh hoạt, làm việc hàng ngày. Tuy nhiên, những loại rác thải này có chứa các hợp chất nguy hiểm như:
- Chất dễ cháy nổ
- Chất độc hại
- Gây ngộ độc, dễ lây nhiễm
- Chất phóng xạ
- Rác thải có mùi hôi thối, ăn mòn
Những loại rác thải này gây ảnh hưởng trực tiếp đến con người và gây ô nhiễm môi trường nên cần đưa ra những biện pháp tiêu hủy, đóng gói, phân loại sao cho hợp lý.
Xem thêm: Thông cống nghẹt Huyện Nhà Bè luôn khảo sát – tư vấn – báo giá trước khi làm, ưu đãi tốt
Danh sách chất thải nguy hại theo thông tư 36 mới nhất
Dưới đây là danh mục liệt kê chất thải nguy hại trong sinh hoạt theo thông tư 6/2015/TT-BTNMT năm 2018, chúng được phân loại theo nhóm thải và nguồn dòng thải bao gồm:
- Chất thải từ hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản;
- Chất thải từ quá trình luyện kim; chất thải rắn
- Chất thải từ quá trình sản xuất các sản phẩm che phủ như sơn, mực in, chất kết dính…;
- Chất thải từ ngành may mặc, dệt, da, lông, vải;
- Chất thải từ việc thi công phá dỡ hoặc xây dựng;
- Chất thải từ hoạt động tái chế phế liệu;
- Chất thải từ các bao bì, từ vật liệu bảo vệ;
- Chất thải từ các hoạt động mua bán và xử lý dây điện cũ, dây cáp điện;
- Chất thải từ dầu thải, chất thải nhiên liệu, dung môi hữu cơ;
- Chất thải từ hoạt động sản xuất hóa chất vô cơ hoặc sản xuất hữu cơ;
- Chất thải từ nhà máy nhiệt điện, nhà máy luyện kim, nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng hoặc sản xuất thủy tinh;
- Chất thải từ các cơ sở y tế và thú y;
- Chất thải từ các hoạt động nông, lâm, thủy sản;
- Chất thải từ tất cả các thiết bị giao thông vận tải;
- Chất thải sinh ra từ hộ gia đình và các nguồn khác;
- Các loại chất thải khác
Cách quản lý chất thải nguy hại?
Quản lý chất thải nguy hại trong sinh hoạt là các hoạt động kiểm soát chất thải nguy hại trong suốt quá trình từ phát sinh đến thu gom, lưu giữ, vận chuyển, xử lý và tiêu hủy chất thải nguy hại.
Việc đầu tiên là cần phân loại chất thải nguy hại theo các tiêu chuẩn như:
- Phân loại theo tính cháy
- Phân loại theo tính ăn mòn
- Phân loại theo tính phản ứng
- Phân loại theo đặc tính độc
- Phân loại theo luật định
Việc bảo quản các chất thải nguy hại cũng cần phải để trong kho kín và được phân loại rõ ràng, tránh nhầm lẫn. Việc đóng gói trong quá trình bảo quản cũng cần tuân thủ, đáp ứng an toàn về kỹ thuật, đảm bảo không rò rỉ, có dãn nhãn đầy đủ thông tin như:
- Tên, mã số của chất thải
- Tên và địa chỉ của chủ nguồn thải.
- Mô tả các tác hại của chất thải.
- Ngày bắt đầu đóng gói chất thải.
Quy trình quản lý chất thải phổ biến:
Quy trình quản lý chất thải nguy hại trong sinh hoạt
Nguồn phát sinh chất thải nguy hại là gì?
Chất thải nguy hại phát sinh từ đâu?
Các chất thải nguy hại trong sinh hoạt có nguồn gốc từ rất nhiều nguồn như: hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, hoạt động của các cửa hàng, trường học, bệnh viện và các hoạt động sinh hoạt khác. Cụ thể như sau:
- Quá trình sinh ra chất thải nguy hại từ các chất thải rắn trong hoạt động sinh hoạt:
- Thành phần nilon có trong bao bì (tỷ lệ nilon, đồ nhựa trong rác thải sinh hoạt chiếm từ 2,7% – 8,8%)
- Thành phần pin (có chứa chì và thủy ngân), keo diệt chuột (chứa thành phần hóa chất độc hại).
- Các chi tiết địa chỉ thải chứa các bộ phận như pin, ắc quy thải (chiếm 0,07% – 1,12%).
- Ô nhiễm phóng xạ từ sự rò rỉ phóng xạ, rác thải hạt nhân,…
- Cặn kim loại, dầu mỡ, giấy, giẻ có thấm dầu mỡ từ dịch vụ sửa chữa xe, lõi nhựa chứa mực in từ các cơ sở photocopy và các loại vỏ hộp
- Quá trình sinh ra chất thải nguy hại từ hoạt động công nghiệp
- Quá trình sinh ra chất thải nguy hại từ hoạt động y tế:
- Các chất thải trong quá trình phẫu thuật bao gồm các bộ phận cơ thể người và động vật, nội tạng.
- Các vật nhọn sắc trong quá trình mổ xẻ.
- Các chất lỏng sinh học hoặc giấy thấm đã được sử dụng trong y tế, nha khoa như gạc bông có máu, mủ, ống nghiệm nuôi cấy vi trùng, chất thải trong quá trình xét nghiệm, các loại thuốc quá hạn sử dụng,…
- Ô nhiễm phóng xạ từ sự rò rỉ phóng xạ, rác thải hạt nhân
Phân loại chất thải nguy hại theo tính chất hóa học
Phân loại chất thải giúp ta dễ dàng quản lý chúng hơn
Có 4 cách để phân loại chất thải nguy hại trong sinh hoạt bao gồm:
Xem thêm: Quy trình thông cống nghẹt Quận Thủ Đức với máy lò xo
Phân loại theo tính dễ cháy
Chất thải được xem là nguy hại là khi tính dễ cháy của chúng được thể hiện rõ thông qua các đặc điểm sau:
- Là chất lỏng hay dung dịch chứa lượng cồn < 24% (theo thể tích) hay có điểm chớp cháy nhỏ hơn 60 độ C (140 độ F).
- Là chất thải lỏng hoặc không phải chất lỏng có thể cháy qua việc ma sát, hấp phụ độ ẩm, hay tự biến đổi hóa học. Khi bắt lửa, chúng cháy rất mãnh liệt và liên tục.
- Là khí nén.
- Là chất oxi hóa.
Phân loại theo tính ăn mòn
Tính ăn mòn của chất thải được đánh giá thông qua chỉ số pH. Ngoài ra, tính ăn mòn còn dựa vào tốc độ ăn mòn thép để xác định có phải chất nguy hại hay không. Cụ thể, chất ăn mòn được xem là chất thải nguy hại khi:
- Chất lỏng có pH<2 hoặc lớn hơn hoặc bằng 12.5
- Chất lỏng có tốc độ ăn mòn thép lớn hơn 6,35 mm (0.25 inch) một năm ở nhiệt độ thí nghiệm là 55 độ C (130 độ F).
Phân loại theo tính phản ứng
Một chất thải được xem là nguy hại khi chúng thể hiện tính phản ứng như:
- Không ổn định, hay thay đổi một cách mãnh liệt mà không gây nổ.
- Phản ứng mãnh liệt với nước.
- Khi trộn với nước có thể gây nổ, sinh ra khí độc bay hơi hoặc khói với lượng gây ra tổn hại sức khỏe con người hoặc môi trường.
- Chứa cyanide hay sulfide ở điều kiện pH từ 2 – 11.5, có thể tạo ra khí độc, hơi hoặc khói với lượng có thể gây nguy hại cho sức khỏe con người hoặc môi trường.
- Có thể gây nổ khi tiếp xúc với nguồn kích nổ mạnh hoặc được gia nhiệt trong thùng kín.
- Là chất nổ bị cấm theo luật định.
Phân loại theo đặc tính độc
Các loại chất thải có đặc tính độc hại thường được liệt kê theo danh sách, ban hành kèm theo luật. Ngoài ra, chúng còn được xác định đặc tính độc hại bằng phương thức rò rỉ (toxicity charateristic leaching procedure-TCLP).
Liệt kê các loại chất thải hiện nay
- Chất thải rắn sinh hoạt, dịch vụ: từ hộ gia đình, dịch vụ.
- Chất thải xây dựng
- Chất thải công nghiệp
- Chất thải y tế
Ngoài ra, rác sinh hoạt chiếm tỉ lệ cao nhất bao gồm: rác hữu cơ, rác vô cơ, rác tái chế.
Chất thải sinh hoạt chiếm tỉ lệ cao nhất
Một số phương pháp xử lý chất thải nguy hại
Phương pháp sinh học
Đây là phương pháp xử lý bùn, đất thải bị ô nhiễm bằng vi sinh vật để phân hủy và biến đổi chất hữu cơ trong chất thải với mục đích là giảm bớt ảnh hưởng xấu của chúng tới môi trường.
Phương pháp hóa học và phương pháp hóa lý
Tái sinh, cô đặc và xử lý chất thải bằng những kỹ thuật như: kỹ thuật hấp thu khí, kỹ thuật trích ly bay hơi, kỹ thuật dòng tới hạn, kỹ thuật chưng cất,…
Phương pháp ổn định hóa rắn
Mục đích của phương pháp này đó là làm tăng tính chất vật lý của chất thải, giảm khả năng phát tán, gây ô nhiễm môi trường.
Phương pháp nhiệt
Đây là phương pháp sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội dành cho những chất thải không thể chôn lấp nhưng có khả năng cháy ở thể rắn, lỏng, khí.
Thu gom chất thải nguy hại như thế nào?
Chất thải nguy hại trong sinh hoạt cần được tiến hành thu gom theo đúng quy trình để tránh gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe con người. Cụ thể, quá trình thu gom cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Việc thu gom cần phải thực hiện gần nơi thải ra, có thể thu gom theo từng thời gian khác nhau.
- Có thể dùng các bao bì chứa nguyên liệu để chứa rác thải. Bạn phải sử dụng loại bao bì có chất lượng tốt có khả năng đóng kín và không bị rò rỉ khi vận chuyển.
- Bao bì (kể cả phụ tùng đi kèm như nắp, vòi, vật liệu bịt kín,…) tiếp xúc trực tiếp với chất thải nguy hại phải bền không tương tác hóa học hay tác động khác của chất đó.
- Thân và phần bao quanh bao bì phải có cấu trúc chắc chắn, chịu được những tác động mạnh.
- Việc dán nhãn trên các bao bì đựng rác thải hoặc thùng chứa cần phải dán nhãn hoặc sử dụng biển báo trên phương tiện vận chuyển.
- Vấn đề lưu giữ chất thải nguy hại cần được đặc biệt quan tâm. Trong đó cần lưu tâm đến phân khu lưu giữ và các điều kiện thích hợp liên quan đến kho lưu giữ. Khu vực lưu giữ cần xem xét đến tính tương thích của các loại chất thải nguy hại. Điều này sẽ đảm bảo tính an toàn của kho lưu giữ, đồng thời tránh được sự cố gây ảnh hưởng đến môi trường và con người.
Từ những thông tin trên, chúng ta thấy được tính cấp thiết trong việc xử lý chất thải nguy hại trong sinh hoạt đúng quy trình và tiêu chuẩn. Từ đó giúp giảm thiểu tối đa những tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người.
